Навоий вилояти марказидан қарийб 310 километр узоқликда жойлашган Учқудуқ туманида Навоий кон-металлургия комбинатининг йирик ишлаб чиқариш бирлашмалари жойлашган. Яқинда Шимолий кон бошқармасининг сульфат кислотаси ишлаб чиқариш корхонасида буғ турбинаси ишга туширилди.
1985 йилдан бери ишлаётган цехда ҳар йили 43 минг Гигакалория иссиқлик энергияси исроф бўлиб келган. Янги лойиҳанинг амалга оширилиши ортиқча энергия сарфининг олдини олиш билан бирга йилига 40 млн кВт-соат электр энергияси ишлаб чиқариш имконини беради. Бу эса корхонани 70 фоиз, Учқудуқ шаҳрини 100 фоиз электр энергияси билан таъминлайди.
Шунингдек, НКМКда Жаҳон банкининг «Халқаро ривожланиш уюшмаси» иштирокида яна битта лойиҳа — ЭКГ эксковаторларига транзисторли ўзгартиргичлар ўрнатиш ишлари амалга оширилмоқда. Бу эса эксковаторларга сарфланадиган электр энергиясини йилга 10,8 млн. кВт-соатга ёки 51 фоизга қисқартириш имконини беради.
2001 йилдан бошлаб комбинат тизимига қуёш гелиоколлекторлари қўлланиб, 1920 гелиоколлектор эксплуатация қилиб келинмокда. Уларнинг йиллик қуввати 2500 Гигакалорияга тенг бўлиб, нормадаги 3 млн. кВт/соат электр энергиясининг тежалишига имкон беряпти.
Комбинатга қарашли «Дўстлик» агрофирмасида кунига 400 куб метр газ ишлаб чиқариш қувватига эга бўлган биогаз ускунаси ишга туширилган. 2016-2019 йилларда тежамкор электр чироқларидан фойдаланиш режалаштирилган бўлиб, ушбу лойиҳа тўлиқ амалга оширилса, йилига 3 млн кВт/соат электр энергияси иқтисод қилинади.
Илҳом САТТОРОВ,
«Ўзбекистон овози» мухбири.